تاريخچه تابلو فرش
در اين مقاله مي خواهيم درباره تاريخچه تابلو فرش مطالبي را خدمت شما ارائه دهيم كه مي توانيد آن را مطالعه كنيد .
خيلي از وقت ها ، ما از هويت ملي و ايراني خود خبر ندازيم ، اين كه چگونه كشور ما به وجود آمده است ، چه افتخاراتي دارد و چه هنر ها و صنايع دستي را در جهان به نام خود دارد ؟
برخي از مردم در واقع اطلاعاتي در اين زمينه ها ندارند . اگر مي خواهيد اطلاعاتي درباره يكي از آثار ايراني كه در جهان بسيار معروف است ، داشته باشيد توصيه مي كنيم ، اين مطلب را كه درباره تاريخچه تابلو فرش است با دقت بخوانيد .
تاريخچه تابلو فرش
تابلو فرش يك هنر و اثر هنري محسوب مي شود . اين اثر نفيس در واقع فرشي است كه بافته مي شود و نقش و طرح آن جنبه ظاهري و تزييني دارد . بعد از اين كه طرح نهايي بافته شد ، آن را به وسيله يك قاب زيبا دور تا دور آن را قاب مي كنند .
به همين دليل است كه به آن تابلو فرش مي گويند . يعني فرشي كه تابلو يا قاب شده است .
اين محصول كاملا ايراني است و در ايران براي اولين بار توليد شده است . در واقع به اين علت كه ايران پتانسيل بالايي در قاليبافي داشت ، به همين دليل مردمان و هنرمنداني در شهر سردرود تبريز واقع در آذربايجان شرقي ، به اين فكر افتادند كه در كنار توليد زير انداز هايي كه تحت عنوان قالي شناخته مي شدند ، يك فرش زيبا توليد كنند كه بتواند در محيط هاي مختلف به عنوان يك اثر زيبا استفاده و بهره برداري شود .
بنابر اين مي توان گفت از دهه چهل اولين تابلو فرش جهان در شهر سردرود آذربايجان شرقي توليد شد و در ايران و جهان طرفداران زيادي پيدا كرد .
تابلو فرش دستباف
تاريخچه تابلو فرش ماشيني
تابلو فرش از آنجايي كه در ايران توليد مي شد ، اين پتانسيل در ايران بود كه با ورود فرش هاي ماشيني به بازار ، تابلو فرش هاي ماشيني نيز توليد شوند .
پس مقدمه توليد تابلو فرش ماشيني ، دو چيز بود : يك اين كه ايران داراي صنعت قاليبافي ماشيني بود و دو اين كه ايران قطب توليد تابلو فرش هاي دستباف در جهان بود .
پس در ايران اين شرايط فراهم بود و توليد كنندگان هم براي توسعه محصولات خود به فكر توليد تابلو فرش ماشيني افتادند .
فرش ماشيني در ايران براي اولين بار در ايران در دهه 50 در شهر كاشان بافته شد و به عرضه رسيد . كاشان اولين دستگاه هاي بافنده قالي ماشيني را وارد كرد و به وسيله آن توانست به عنوان اولين توليد كننده فرش ماشيني در ايران شناخته شود .
كاشان در اين زمينه موفق بود تا جايي كه پايتخت فرش ماشيني در جهان نام گرفت . به همين علت كارخانه ها در شهرك هاي صنعتي كاشان به شدت افزايش يافتند و فرش هاي ماشيني به عنوان يكي از كالا هاي مهم در صادرات ، صادر مي شوند .
اولين تابلو فرش ماشيني جهان حدودا در سال 1378 در كاشان و در كارخانه اي به نام ساويز توليد شد . دومين كارخانه اي كه به توليد تابلو فرش هاي ماشيني پرداخت ،
كارخانه فرش سادات بود كه با ورود دستگاه هاي تابلو فرشبافي به اين امر دست پيدا كرد .
تابلو فرش ماشيني
اما تابلو فرش ماشيني كه به صورت اصولي توليد شد و داراي طرح هاي زيبا بود از سال 1388 به بعد به بازار آمد ، همزمان با توليد اولين فرش 700 شانه ماشيني .
بنابر اين شكوفايي تابلو فرش ها را مي توان در سال هاي 1388 به بعد دانست .
قالي يا فرش نوعي گستردني بافته شده از الياف پنبه، پشم و در بعضي موارد ابريشم است كه معمولاً براي پوشش زمين به كار مي‌رود. به دست بافتهٔ پُرزدار و گره‌دار قالي گفته ميشود. از آنجا كه قالي و فرش هميشه نقش‌هاي زيبا بر خود داشته‌اند، امروزه به جنبهٔ تزئيني آن نيز توجه ميشود. از سال ۱۳۹۳ به بعد شهر كاشان به عنوان پايتخت فرش جهان معرفي و اين اثر ماندگار در ميراث ملموس يونسكو با شماره ۰۰۳۸۳ ثبت گرديد. هم‌اكنون بيش از ۱۲۰۰ كارخانه توليد
فرش ماشيني و ۷۰۰ كارگاه توليد فرش دستبافت در منطقه كاشان و آران و بيدگل مشغول به فعاليت ميباشد.[۱] صادرات فرش در ايران يكي از فعاليتهاي اقتصادي پر سود محسوب ميشود. «فرش هاي صادراتي»
ريشه‌شناسي واژه‌هاي مربوط به گستردني‌ها
در زبان پهلوي واژه‌هاي گوناگوني براي اشاره به انواع گستردني‌ها به كار برده مي‌شد: براي قالي نفيس از بَت يا بوپ، براي نمد و فرش از نمت استفاده مي‌شد و براي فرش و بستر از ويستَرْگ كه از ويستردن (wistardan) گرفته شده كه در فارسي امروز، گستردن گفته ميشود.
اما واژهٔ قالي يا غالي از نام شهري به نام قالين (اصل نام شهر مشخص نيست هرچند قلعه و نه شهري وجود دارد كه به انگليسي غالين جاكار و بِرداوان مي‌نامند و در خود ارمني برداوان مي‌گويند) در ارمنستان كه در آن دوران بخشي از ايران باستان بوده‌است، گرفته شده‌است.
البتّه فرهنگ لغت عميد كلمهٔ قالي را برگرفته از كلمهٔ تركي قالين به معناي فرشِ پُرزدار كه با نخ و پشم به رنگ‌هاي مختلف بافته ميشود، معني كرده‌است.[۲] ∗
معناي «بوب» در لغتنامه دهخدا چنين آمده‌است:
فرش و بساط خانه… فرشي كه آن را انبوب نيز گويند… در ارمني، بوب و پهلوي، بوپ. در تاريخ طبري از ابوجعفر محمد بن جرير طبري (حدود ۲۶۶–۳۱۰) و ترجمه و تأليف ابو علي محمد بلعمي (۳۲۵) واژه «بساط» مترادف فرش آمده‌است. در آنجا از «فرش بهارستان» سخن مي‌رود كه در حملهٔ اعراب به ايران از كاخ تيسفون بدست آمده‌است. در معجم البلدان از ياقوت حموي (اوايل سده هفتم هجري قمري) چنين مي‌آيد: «بساطي يافتند از ديبا، شصت آرش اندر شصت آرش». در نُزهَة القُلوب حمدالله مستوفي (۷۵۰) از قول ابوعون صاحب كتاب الذيج چنين آمده‌است: «در قالي‌قلا فرشي بافته ميشود كه آن را قالي نامند و قالي نسبت اختصاري است به شهر قالي‌قلا و قالي‌قلا شهري است در ارمنستان كبير... از عهد انوشيروان، هنوز ارمنستان بدست ايرانيان بود تا اسلام آمد… «ارمينياغس» يكي از مردم ارمنستان زمام حكومت… را در دست گرفت. پس از وي زني به حكومت رسيد بنام «قالي» و شهري ساخت و آن را «قالي‌قاله» ناميد كه به معناي احسان است.»
پيشينهٔ قالي
به دست بافتهٔ پُرزدار و گره‌دار قالي گويند. همهٔ پژوهشگران بدون چون و چرا بر اين نكته اعتراف دارند كه قالي و قاليبافي از آسيا شروع شده‌است. پژوهشگران بر اين عقيده‌اند كه تركستان، ايران و قفقاز مي‌بايد مهد اوليهٔ اين هنر بوده باشند.
از عباراتي كه در انجيل و ادبيات كلاسيك آمده به اين نتيجه رسيده‌اند كه هنر شرقي قاليبافي مدت‌ها قبل از ميلاد مسيح شناخته شده و وجود داشته‌است.[۳]
هومر حماسه‌سراي معروف سدهٔ هفتم پيش از ميلاد يونان صحبت از «كاناپه‌اي كه با يك قالي ارغواني مفروش شده بود» ميكند. يا گزنفون مورخ، فيلسوف و سردار آتني كه در سال ۴۰۱ پيش از ميلاد به جنگ با ايرانيان باستان پرداخته، گزارش كرده‌است كه ايرانيان عادت دارند روي قاليهاي نرم استراحت كنند. با نگاهي به نقشهٔ جغرافيا امروزه منطقهٔ وسيعي شامل كشورهاي آسياي صغير، تركيه، قفقاز، ايران، تركمنستان، پاكستان، افغانستان، هند، تبت، چين، مصر، اسپانيا و حتي كشورهاي شبه‌جزيرهٔ بالكان مانند روماني را مي‌يابيم كه هنر و صنعت قاليبافي در آنها وجود دارد؛ ولي آنطور كه پژوهشگران گفته‌اند، ايرانيان نخستين قومي بوده‌اند كه به قاليبافي پرداختند و در اين زمينه سرآمد جهانيان شدند. چنان‌كه آخرين پژوهش‌هاي باستانشناسي هم دال بر اين موضوع هستند. منظور اشاره به قديمي‌ترين قاليِ پُرزدارِ شناخته‌شدهٔ موجود در جهان يعني قاليچهٔ پازيريك است كه در سال ۱۹۴۹ ميلادي برابر با ۱۳۲۷ هجري شمسي توسط گروهي از باستان‌شناسان روسي به سرپرستي پروفسور رودنكو در حفاري‌هايي در منطقهٔ اين نام مجاز نمي باشد اي سيبري جنوبي در درهٔ پازيريك كشف شد[۳]
تاريخچهٔ بافت قالي (يا فرش) تا آنجا كه دانسته شده‌است، به هزارهٔ پنجم و ششمِ پيش از ميلاد در آسياي مركزي برمي‌گردد. قالي ايراني پازيريك، قديمي‌ترين قاليِ دستبافِ يافته‌شدهٔ جهان است كه در سيبري كشف شده و بافت ايران در دوران هخامنشيان است.
قاليبافي در سدهٔ ۱۰ ميلادي به وسيلهٔ مورها به اسپانيا شناسانده شد. جنگ‌هاي صليبي باعث شد تا قاليهاي تركي به اروپا برده شوند كه در آنجا بيشتر از ديوارها آويزان مي‌شد يا بر روي ميزها قرار مي‌گرفت؛ بنابراين، از آغاز آشناييِ اروپاييان با قالي، آنها به آن به ديدهٔ يك اثر هنري و نه يك زيراَنداز مي‌نگريستند. پس از گسترش تجارت در سدهٔ ۱۷، قاليهاي ايراني به شكل چشمگيري به اروپاي غربي شناسانده شدند.
امروزه مراكز عمدهٔ توليد و بافت قالي، كشورهاي ايران، پاكستان، هند، تركيه، شمال آفريقا، منطقهٔ قفقاز، نپال، اسپانيا، تركمنستان و تبت ميباشند.
تاريخ قالي در ايران
پيشينهٔ درهم‌تنيدنِ الياف در ايران براي توليد منسوجات به‌خصوص پارچه، به هزارهٔ پنجم پيش از ميلاد مي‌رسد. آثار گرانبها و زيبايي كه از بخشهاي مختلف ايران به دست آمده، گواه آن اند كه منسوجات ارزشمند و بحث‌برانگيزي در اين دوران وجود داشته‌اند، ازجمله تابوت سفالي دوران دالما، كردستان، همچنين آيينهٔ مسيِ زنگ‌زدهٔ نوعِ ايلامي در سيلك و ساير مناطق.
بعد از گذشت ساليان متمادي، تقريباً در هزارهٔ دوم پيش از ميلاد، انسان توانست چگونگيِ به‌هم‌ريسيدنِ نخ‌ها و ساختنِ طناب را كشف كند. اين اكتشاف مانند تمام اكتشاف‌هاي تاريخ فوايد بسيار سودمندي براي هنر و صنعتِ آن دوران داشت.
از جمله آن كه از رشته‌هاي درهم‌تنيدهٔ طناب مانندي براي زيباييِ ريشه‌هاي فرش استفاده مي‌كردند. آثار به‌دست‌آمده از مناطقي مانند گورهاي مارليك، قلعهٔ كوتي در ديلمان، و همچنين حسنلو نزديك اروميه شاهدهايي بر اين ادعا هستند.
قدمت فرشبافي و به‌طوركل منسوجات در ايران بسيار زياد است. آثار زيبا و تفكربرانگيزي از دوره‌هاي مختلف كشف شده‌اند كه نمي‌توان آنها را به‌طور دقيق به يك دورهٔ خاص نسبت داد. گاهي اوقات يك اثر طيِ گذشتِ ساليانِ دراز و طي سلسله‌هاي مختلف ساخته شده‌است.
ايلخانيان و تيموريان
فرشهاي دورهٔ ايلخانيان زياد شناخته‌شده نيستند. در اين مورد محققي به نام آرمي برينگز نظريه‌اي ارائه داده كه داراي نقاط ضعف بسياري ميباشد و در درستي آن به ديدهٔ ترديد بايد نگريست. بر پايهٔ نظر او نقاشي‌هايِ فرشهاي دورهٔ تيموريان دقيقاً خصوصياتِ فرشهاي اين دوران را بازمي‌تابند.
به عبارت ديگر با ديدن اين نقاشي‌ها ميتوان به تمام ويژگي‌هاي بافتي و ظاهري و به‌طور كل تاريخچهٔ آنها پي‌برد. اما از آنجا كه نقاشي‌هاي به‌دست‌آمده از هنر فرشبافي اين دوران بسيار محدود ميباشند، پس اطلاعات زيادي از فرشهاي اين دوره در دست نيست و درست همينجاست كه سستيِ نظريهٔ برينگز هويدا ميشود.
دورهٔ صفويه
فرشهاي ايران در دورهٔ صفويه به بالاترين حد خود در زيبايي و بافت رسيدند كه اين مهم به دليل تحت پشتيباني شاهان قدرتمندي چون شاه عباس قرارگرفتن بود و دسترسي فراوان به مواد مورد نياز براي بافت فرش و همچنين به‌رسميت‌شناختنِ فرش به عنوان كالايي براي تجارت بوده‌است.[۴]
فرشهاي مشهور ايراني
با وجود شهرت و قدمت هزاران ساله ولي باز هم فرش ايراني بين مردم ايران ناشناخته است؛
كمتر كسي مي‌تواند با ديدن فرشي محل بافت آن را حدس بزند و در مورد خصوصيات با ارزش آن صحبت كند، در حالي‌كه با اتمام يك فرش، شناسنامه آن نيز همراه با خودش صادر ميشود. عدم آگاهي نسبت به ويژگي‌هاي فرش سبب معضلاتي ميشود.[۵]
قاليچه تركمن
اين فرش در تملك سان ماركو قرار دارد، و ۴ فرش ديگر در سال ۱۶۲۲ و همچنين سه فرش زربافت ابريشمي نيز به وسيلهٔ ايرانيان در سال ۱۶۳۶ به ونيز راه يافتند.[۶]
قاليچه مود خراسان
قاليچهٔ مود خراسان به شيوهٔ قاليهاي مشهد بافته ميشود. شهر مود در نزديكي شهر بيرجند است و در بين توليدات خراسان از بهترين‌هاست و شهرت جهاني دارد. اما از آنجا كه توليدات آن بسيار ناچيز است، تعداد بسيار كمي روانهٔ بازار ميشود.
اندازهٔ قاليچهٔ مود ۸ متر مربع است. رنگ قالي‌ها هم‌خوان و معمولاً تيره‌است.[۷]
قالي شهر مشهد
نمونه‌اي از فرش مشهد
قالي مشهد در كارگاههاي اين شهر و اطراف آن بافته ميشود. اين قالي از مرغوبيت چشمگيري برخوردار است و معمولاً به بازارهاي غرب و انگلستان مي‌رود. نقش‌هاي به‌كاررفته در آنها نقش‌هاي ترنج، اسليمي و پيچك مانند هستند.[۸]
قاليبافي در شهر مشهد حدود پنج قرن قدمت دارد. يكي از قديمي‌ترين فرشهاي مشهد كه موجود است، نوعي فرش نماز (سجاده) است كه توسط شاه تهماسب اول به سليمان باشكوه در سال ۱۵۵۶ ميلادي هديه شده‌است. اين فرشها در سه درجه كيفيتي در كارگاه سلطان ابراهيم ميرزا، فرزند سام ميرزا و برادرزادهٔ شاه طهماسب، ساخته مي‌شده‌است.
يكي از انواع درجه يك آن تا چند سال پيش در لندن بود و به اعتقاد برخي در اختيار كلكسيونر معروف، شيخ سعود آل ثاني قطري است. تعدادي از نمونه‌هاي درجه دوم و سوم هنوز در موزهٔ توپكاپي موجود است.[۹][۱۰]
در سدهٔ ۱۹ و ۲۰ ميلادي محبوبيت قالي مشهد به حدي رسيد كه از آن علاوه بر استفاده در داخل كشور، براي صادرات نيز بهره مي‌جستند؛ الياف پشمي به كار رفته در اين فرشها به شدت صيقل داده ميشدند تا رنگ را بهتر به خود جذب كنند، اما اين عمل از ديگر سو باعث كاهش عمر فرشها نيز مي‌گشت، و اين عاملي بود كه تصوير بدي از قالي مشهد در اذهان شكل گيرد، تا جايي كه صادرات اين فرش به اروپا به‌طور چشمگيري كاهش يافت. متأسفانه قاليهاي به‌جاي‌مانده از آن دوران نيز همگي در معرض فرسايش قرار دارند.[۱۱]
قالي زنجان
فرشبافي در زنجان يكي از صنايع با قدمت زياد است كه نقش قابل توجهي در صادرات فرش ايران ايفا ميكند. قدمت فرش بافي را ميتوان از اوايل بناي اين شهر نام برد يعني از زمان پادشاهي اردشيربابكان. فرشهاي صادراتي زنجان از بهترين جلوه‌هاي فرهنگي اين استان هستند.
فرش افشار زنجان يكي از پر طرفدارترين فرشهاي ايراني است به‌طوري‌كه به دليل زيبايي طرح و رنگ در كشورهاي اروپايي بسيار مورد استقبال قرار گرفته‌است.
قالي باصري
نمونه‌اي از قالي باصري
اين قالي كه رنگ مشخصهٔ آن نارنجي است؛ توسط زنان ايل باصري كه ايلي كوچنده و پارس نژاد در استان فارس است بافته ميشود.[۱۲] همچنين استفاده از عناصر طبيعت، مثل گل‌ها، گياهان و پرندگان نيز از ويژگي‌هاي يك قالي ايل باصري ميباشد.[۱۳]
قاليچه شيراز و نيريز
نيريز در شرق و در كنار درياچه بختگان در استان فارس قرار دارد.
اين ناحيه قالي‌هايي با كيفيت گوناگون و رنگ آميزي زنده دارد و تيرگي رنگ‌ها از ويژگي‌هاي خاص قاليچه‌هاي افشاري است، از بوته‌هاي متنوع تزييني به صورت تك و تكراري استفاده ميشود و ساختار تار و پود ان از كتان است.
بسته به كيفيت پشم پرز قاليچه‌ها را نيمه بلند مي‌چينند.[۱۴]
قاليچه بيرجند
بيرجند در ميانهٔ راه مشهد و زاهدان است. همچون بخشهاي ديگر شرق ايران قاليچه‌هاي اين ناحيه نيز با گره جفتي و چهارتار بافته مي‌شوند. فرشهاي بيرجندي معمولاً با طرح خشتي و ريز ماهي ميباشد. قاليهاي بزرگ بيرجندي تا ۲۰ متر مربع نيز بافته مي‌شوند.
از رنگ‌هاي نارنجي، قرمز، زرد و آبي براي ايجاد تضاد با بژ در زمينه استفاده ميشود. تار و پود آن پيشتر از پشم بوده‌است. اما در قاليهاي جديد بيشتر از كتان استفاده ميشود. اين قاليچه دوام چنداني ندارد و پرزهاي آن نيمه‌بلند و بلند چيده مي‌شوند.[۱۵]
قاليچه تصويري بلوچي
گروه‌هايي از اقوام بلوچ كه ساكن افغانستان هستند، از سال‌ها پيش قالي مي‌بافتند. اكثر طوايف بلوچي مسلمان سني هستند و به زباني نزديك به پارسي ميانه صحبت ميكنند. طرحهاي قاليچه‌هاي بلوچي بيشتر از نقش‌هاي تركمن گرفته شده‌اند و بقيه تركيبي از طرحهاي قالي بخشهاي ديگر ايران‌اند. در آنها رنگ‌هاي مصنوعي كمتر به‌كاررفته و بيشتر از رنگ‌هاي طبيعي استفاده ميشود.[۱۶]
هر چه كه بايد درباره تابلو فرش بدونيم!
توسط تيم توليد محتوا شيپور آخرين بروزرساني ۲۸ مهر, ۱۳۹۸ 7,541
شايد تا حالا شده باشه كه به يه تابلو فرش خيره بشين و زيبايي شو تحسين كنين!
بيايين ببينيم اين هنر اصيل ايراني چي بوده و چي هست!
تابلو فرش به
فرش هايي گفته ميشه كه معمولاً جنبه تزييني دارن. اين فرش ها مثل تابلو قاب شده و از ديوار آويزون ميشن. اكثر اين نوع تابلو فرش ها در اندازه‌هاي بين ۳۵*۵۰ و ۵۰*۶۰ و ۷۰*۱۰۰ ۸۰*۱۲۰ ۱۰۰*۱۵۰ و ۲۰۰*۳۰۰ سانتيمتر هستن. قيمتشونم بيشتر از فرش هاي ديگه است.
خاستگاه اين نوع فرش ها استان آذربايجان و در واقع شهر كوچيك ولي سه هزار ساله اي بنام سردروده كه به خاطر سابقه طولاني و حجم عمده توليدات اين هنر، بعنوان پايتخت تابلو فرش جهان لقب گرفته. تابلو فرش هاي دستباف سردرود به دليل وفور طيف رنگ و ظرافت به كار رفته در اونا، از ارزش و مقبوليت بسياري در سطح دنيا برخورداره. اين تابلو فرش ها اغلب در قالب پرتره بافته ميشن، نقش‌هاي هنري، نقاشي، منظره و آيات قرآن از ديگه طرحهاي مرسوم به كار رفته در اين تابلو فرش ها هست كه در واقع با ابتكار و به روز شدن هنرمندان قاليباف، اين صنايع بومي نيز با شرايط زندگي روز و سلايق خريداران انطباق پيدا كرده.
هنر بافت تابلو فرش در شهرستان سردرود قدمت ۸۰ ساله داره به طوري كه ۸۰ درصد از مردم اين شهرستان به طور مستقيم يا غيرمستقيم از اين هنر كسب درآمد مي‌كنن.
با وجود اين بازار تابلو فرش در
حال حاضر سهم زيادي توي فرايند توليد و صادرات فرش كشورمون رو نداره. در حالي كه اگه بازارهاي جهاني بتونه رونق بگيره، اقتصاد و معيشت و بازار كار خوبي براي خونواده ها ايجاد ميكنه.
به طور كلي، تابلو فرش در فهرست آثار معنوي ميراث فرهنگي كشور ثبت ملي شده و اولين و تنهاترين اتحاديه صنف توليدكنندگان تابلو فرش كشور در سال ۱۳۹۰ (يعني يه جورايي خيلي دير!) توي شهر سردرود ايجاد شد. سردرود نشون داد اگه اين صنعت رونق بگيره ميتونه حتي بيكاري رو در بعضي مناطق و شهر ها به صفر برسونه. چون با توجه به شغلهاي جانبي اين صنف و گستره فعاليت توليدكنندگان تابلو فرش سردرود، اين شهر نرخ بيكاريش در حد صفره و در ۱۸ استان كشور براي ۲۶۰ هزار نفر شغل ايجاد كرده.
در حال حاضر، روزانه بيش از ۵۰۰ قطعه تابلو فرش در طرح و سايز هاي مختلف به مديريت كارگاه هاي متمركز و غير متمركز توليد ميشه. طبق آمار توي هر خانه شهر سردرود حتما يك دار قالي براي تابلو فرش برپاست.
اخيرا در طراحي اين نوع فرشها تحول بزرگي انجام گرفته و اون طراحي نقشه‌ها با كامپيوتر و در برنامه فتوشاپ و نرم افزار مخصوصه.
تابلو فرش هاي بافت روباتيك پديده اي نوين در صنعت براي بافت محصولاتيه كه بافت دستي آن نيازمند هزينه هاي بالا و زمان طولاني بوده و به دليل ظرافت بسيار بالا خيلي دشواره. مرواريد و ويرايش و افزودن ابريشم با دست ظرافت كار رو افزايش داده و دقت و سرعت بيشري به توليد محصول ميده كه توسط دستگاه هايي بزرگ صنعتي انجام ميشه.
تاريخچه تابلو فرش ايراني:
روند پيدايش قالي و گليم به يكباره در سده پنجم قبل از ميلاد به تكامل رسيد. بعد از اين زمان قالي بافي رونق گرفت. قديمي ترين قالي ها مربوط به آسياي مركزي و منطقه پازيريك هست كه با توجه به طرح هاي روي قالي، مشخصه كه بافندگان اون مربوط به دوره هخامنشيان هستن.
به نظر ميرسه
در دوره ساساني رواج داشته چون فرش معروف “بهار خسرو” طبق توصيفات مورخان، زربفت و گرانبها بوده كه تصاويرش هم باغ گل همراه با جوي هاي آب و پرندگان بوده. اين همون فرش معروف “بهارستان” هست كه اعراب پس از شكست يزدگرد سوم آخرين پادشاه ساساني، به غنيمت بردن.
قالي بافي در دوره حمله اعراب براي دو قرن به ركود رسيد اما تجمل پرسي خاندان اموي و نيازشون به آراستگي كاخ ها به قالي هاي گرانبها و نفيس ايراني، اين صنعت رو تداوم داد.
كم كم در زمينه نقش قالي تغييرات حاصل شد. طرح هاي هندسي رفته رفته به طرف طرح هاي با خطور دوار و منحني گرايش پيدا كردن و مئتيف هايي مانند پيچك ها، گل ها، نخل هاي بادبزني، توده هاي ابر مانند، قارچ ها، انواع حيوانات و پرندگان افسانه اي و معمولي مثل اژدها، سيمرغ، گربه وحشي، آهو در طرح هاي نقش قالي ايران ادغام شدن.
در دوره حكومت قره قويونلو و آق قويونلو ها در غرب ايران هم فرش هاي زيبايي بافته شد كه متاسفانه امروزه اثري از اين قالي هاي نفيس نيست.
قاليبافان دوره صفويه هم حدود يك هزار و پانصد تخته قالي و قاليچه از خود باقي گذاشتن.
در اين دوره قالي بافي از حالت يك پيشه روستايي و چادرنشيني به مقام يك حرفه با اهميت در كارگاه هاي شهري تغيير موضع داد و تجارت و صدور آن به كشورهاي اروپايي شروع شد.
براي بافت يه تابلو فرش كه طرح هاي ريز و پر پيچ و خمي داره در ابتدا، از نقشه هاي كاغذي استفاده مي شد. بدين صورت كه پس از انتخاب يك تصوير جهت بافت، تصوير مورد نظر به تناسب اندازه تابلو توسط نقاش يا با استفاده از دستگاههاي چاپ تصاوير بر روي كاغذ چاپ و با تقسيم بندي شطرنجي كاغذ چاپ شده، توسط بافنده بافته مي شد.
ولي با پيشرفت تكنولوژي و با استفاده از كامپيوتر و الگوريتمهاي پردازش تصاوير بيتي، تصاوير مربوط به تابلو فرشها توسط نرم افزار هاي خاص آن به كدهايي با دو پارامتر موقعيت مكاني بر روي تصوير و رنگ هر نقطه، تبديل ميشن كه به اين نوع نقشه ها اصطلاحاً نقشه هاي كامپيوتري ميگن.
به طوركلي،
به عنوان يكي از نمادهاي اصيل ايراني در دنيا شناخته شده و اينكه عكس هاي شخصي، خانوادگي، بزرگان، مشاهير و هنرمندان رو روي تارو پود تابلو فرش بافت هنري نو هست كه ميشه به عنوان هديه اي گرانبها و ماندگار و مخصوصا با اصالت هنر ايراني براي عزيزان شما جالب و غافلگير كننده باشه.
البته خب، قيمت تابلو فرش يه ذره زياده. اما به عنوان يه هديه ارزنده هميشه در ذهن داشته باشين. شايد يه روز خواستين يه خوب هديه بدين. خريد يه تابلو فرش بهتر از دكوري هاي گرون بازاره و اينكه خريد تابلو فرش حسن سليقه شما رو هم ميرسونه.
ضمنا، بهتون پيشنهاد مي كنيم كه قبل از خريد تابلو فرش، يه سر به سايت شيپور صفحه فرش و تابلو فرش بزنين. اينجا تابلو فرش هاي دست دوم و يا تابلوهايي كه افراد خودشون بافتن و دنبال مشتري ميگردن، پيدا ميشه. قيمتش هم بهتر از بازاره. چون همون طور كه ميدونين شما تو شيپور ميتونين بدون واسطه و مستقيم از بافنده و يا فروشنده خريداري كنين.
تاريخچه و فرايند بافت فرش ايران
مجموعه: فرش و گليم
فرش دستبافت, فرش ايران, بافت تابلو فرش
قديمترين فرش دستبافت ايراني در سال 1949 در دومين مرحله كاوشهاي باستان شناس روسي، رودنكو در منطقه پازيريك كشف و به نام فرش پازيريك ناميده شد.
رودنكو در كتابي كه به مناسبت اين اكتشافات در سال 1953 در روسيه منتشر كرد، درباره فرش مكشوفه توضيحات مفصلي نگاشت و آن را صراحتا كار ايران و قديمي ترين فرش ايراني در دنيا بيان نمود. او نوشت: "بدون اينكه بتوانيم به طور حتم بگوييم اين فرش كار كداميك از سرزمين هاي ماد-پارت(خراسان قديم) يا پارس است، تاريخ فرش مذكور و پارچه هايي كه در پازيريك كشف شد قرن پنجم و يا اوايل قرن چهارم پيش از ميلاد تشخيص داده مي شود."
سپس او اضافه مي كند: "تاريخ اين قالي از روي شكل اسب سواران معلوم مي شود. طرز نشان دادن اسبهاي m10.jpgجنگي كه به جاي زين قالي بر پشت آنها گسترانده اند و پارچه روي سينه اسب از مشخصات آشوريها مي باشد اما در روي فرش پازيريك ريزه كاريهاي مختلف و طرز گره زدن دم اسبها ، در نقوش برجسته تخت جمشيد نيز ديده مي شود."
در زمان تسلط مغولها (قرن سيزدهم و چهاردهم ميلادي) قالي بافي به سطح بسيار رفيعي از زيبايي وتكنيك رسيد. شكوفايي اين صنعت شايد با حكومت غازان خان (1307-1295 ميلادي) مصادف بود.
اما اوج قالي كلاسيك ايراني
را كه از آن با رنسانس قالي ايران ياد مي شود زمان سلاطين صفوي (1722-1499 ميلادي) به ويژه زمان حاكميت شاه طهماسب اول (1587-1524 ميلادي) و شاه عباس كبير(1629-1587 ميلادي) ثبت كرده اند. از اين دوران حدود 3000 تخته فرش به يادگار مانده كه درموزه هاي بزرگ دنيا و يا در مجموعه هاي شخصي نگهداري مي شوند.
در اين دوران در كنار قصرهاي پادشاهان كارگاههاي قالي بافي بناشد و مراكز گوناگون كه قبلا در تبريز ، اصفهان ، كاشان ، مشهد ، كرمان ، جوشقان ، يزد ، استرآباد ، هرات و ايالات شمالي نظير شيروان ، قره باغ و گيلان وجود داشتند توسعه و رونق بيشتري گرفتند.
در همان زمان ، نقاشان و نگارگران بلندپايه طرحهاي خلاصه شده و تركيبي ترنج در وسط قالي و لچكها را در آن وارد كردند. يعني همان طرحي كه قبلا به زيباترين وضعي در قرن پانزدهم روي جلد كتابهاي ارزشمند به كار مي رفت.
با اشغال كشور بوسيله افغانها (1722-1721 ميلادي) اين صنعت و هنر رو به انحطاط گذاشت.
در قرن نوزدهم قاليهاي ايراني ، بويژه فرشهاي نفيس ناحيه تبريز به اروپا راه يافتند. از سوي كشورهاي اروپايي نمايندگاني به تمام كشورهاي مشرق زمين گسيل شدند و با رقابت بسيار فشرده كليه فرشهاي كهنه و عتيقه را گردآوري كرده به قسطنطنيه كه هنوز هم مهمترين بازار قالي مشرق زمين بود فرستادند.
با به پايان رسيدن منابع فرشهاي كهنه ، شركتهاي انگليسي (زيگلر 1883 م) آمريكايي و آلماني به طور نامحدود اقدام به تاسيس كارگاههايي در تبريز ، سلطان آباد(اراك) ، كرمان كردند. اين روال تا جنگ جهاني اول كه توليد قالي به طور قابل توجهي افزايش يافته بود ادامه داشت.
فرش دستبافت, فرش ايران, بافت تابلو فرش
فرايند بافت
مراحلي كه براي شروع بافت يك فرش مي‌بايست رعايت گردد عبارتند از:
1ـ آماده‌سازي مواد اوليه شامل نخ‌چله، نخ پشمي(خامه)، نخ پود.
2ـ آماده‌سازي دستگاه (دار) و ابزار.
3ـ آماده‌سازي نقشه مورد نظر.
4ـ چله‌كشي (نصب نخ چله يا تارها بر روي دار قاليبافي).
5ـ بافت گليم، ابتداي فرش.
6ـ ساده‌بافي ابتداي فرش، انجام عمل گره زدن بر روي تارها به وسيله خامه.
7ـ نقشه‌خواني، انجام عمل گره زدن براساس خانه‌هاي رنگي نقشه.
8ـ انجام عمل پودكشي (پود زير يا ضخيم و پود رو يا نازك) و عمل كوبيدن پودها.
9ـ شيرازه پيچي كناره‌ها.
10ـ عمل كوبيدن رج‌ها و قيچي‌زدن سرپرزهاي اضافي.
11ـ رعايت در جلوگيري از معايب احتمالي هنگام بافت.
12ـ پايين‌كشي :اتمام كار يك فرش بافته شده.
توضيح اينكه در يك فرش تراكم گره‌ها و ظرافت آنها نمايانگر ميزان مرغوبيت و كيفيت فرش است. بدين معني كه هر چه تعداد گره‌ها زيادتر و در اصطلاح فرشبافي هر چه پرتر باشد كيفيت آن بالاتر خواهد بود.
بطور كلي در قاليبافي ايران دو نوع گره متداول است.
1ـ گره تركي (قيورد ـ متقارن) تبريز، هريس همدان، عشاير فارس و ....
2ـ گره فارسي (سنه ـ نامتقارن) فارسي‌زبانان، اراك، اصفهان، مشهد، بيرجندؤ كرمان، نائين، كاشان، قم و ....
رجشمار
رجشمارهاي رايج در فرشبافي ايران از 20 تا 90 رجي ميباشد.
معمولاً فرشهاي درشت‌باف 20 و 25 رجي و فرشهاي ايلياتي درشت‌بافت معمولاً حدود 30 رجي هستند فرشهاي متوسط خوب 40، 45 و 50 رجي هستند. فرشهاي خوب 50 تا 90 رجي هستند.
تابلو فرش چيست ؟
تابلو فرش ، تكه‌هايي كوچك از فرش هستند كه قاب مي‌شوند و به ديوارها آويخته مي‌گردند ؛ آنها بيشتر جنبه تزئيني دارند و به خانه‌ها رنگ ، اصالت و زيبايي مي‌بخشند.
تابلو فرش به خصوص در سبك كلاسيك ( يكي از سبك‌هاي دكوراسيون داخلي ) از عناصر ويژه و منحصر به فرد زيباسازي داخل خانه‌هاست. شايد بتوان تابلوهاي جادويي و رنگين را يكي از مفهومي‌ترين تزئيني‌ها دانست ؛ يعني يك شي زينتي كه تاريخ ، معنا ، فرهنگ و اصالت ايراني را در خود جاي داده است.
انواع تابلو فرش و طرحهاي آن
تابلو فرش در دو نوع دستباف و ماشيني در بازار موجود است و كالايي محبوب و پرطرفدار بين ايرانيان ميباشد. اين تابلوهاي جذاب و رنگين در سايزهاي ۵۰*۳۵ ، ۷۰*۵۰ ، ۱۰۰*۷۰ ، ۱۲۰*۸۰ ، ۱۵۰*۱۰۰ و ۳۰۰*۲۰۰ عمومي‌تر هستند و بيشتر در بازار ديده مي‌شوند ؛ آنها در طرحهاي مختلف زير موجودند و چشم‌ها را خيره ميكنند :
مناظر طبيعي مثل جنگل ، رودخانه ، كوه ، دريا و…
نقش‌هاي گل مثل سبدها و دسته‌هاي گل
حيوانات مختلف
پرتره و چهره‌هاي مشهور تاريخ و هنر دنيا
آيات قرآن و احاديث
تركيبي از تاريخ ، حيوانات و مناظر
طرح ، نقش و بازي رنگ در تابلو فرش چنان متنوع و متفاوت است كه هر سليقه ، نظر و خواسته‌اي را راضي و خشنود ميكند.
تاريخچه تابلو فرش
فرش ها و تابلوهاي فرش در طول تاريخ چون انساني رشد كرده‌اند ، توسعه يافته‌اند و به تكامل رسيده‌اند و به همين دليل است كه هر دوره تاريخ در فرشهاي زمانش ثبت شده است.
تاريخچه قاليبافي رشد ، گسترش و توسعه آن به سده پنجم پيش از ميلاد باز ميگردد. هرچند قاليبافي در دوره هخامنشي بسيار مورد توجه بود اما شواهد حاكي از آن است كه در دوره ساساني بافت تابلو فرش رونق گرفته است چراكه فرش مشهور بهارستان يا همان بهار خسرو مربوط به دوران ساساني است كه توسط اعراب به غنيمت برده شد.
تكامل اين كالاي زينتي از گذشته تاكنون
تكامل تابلو فرش از گذشته تاكنون
در گذشته نقشه‌هاي كاغذي براي بافت اين تابلوهاي زينتي به كار مي‌رفت يعني بعد از انتخاب طرح مورد نظر يا همان تصوير و نقش فرش ، آن طرح بر اساس اندازه فرش و با استفاده از دستگاههاي چاپ روي كاغذ به چاپ مي‌رسيد و بافنده براي بافت ، كاغذ را شطرنجي مي‌كرد. امروزه با رشد تكنولوژي و نمودارهاي كشيدن تصاوير ، طرحها به صورت كامپيوتري و با نرم افزارهاي ويژه اين كار و با روش خاصي تهيه مي‌شوند ؛ اين نقشه‌هاي بافت ، به نقشه‌هاي كامپيوتري معروف هستند.
دقت در انتخاب تابلوها
در انتخاب تابلو فرش به خصوص تابلوهاي دستباف بايد دقت نماييد زيرا اين تابلوها به خاطر عدم توجه و بي‌دقتي در بافت ممكن است ايرادهايي داشته باشند كه از زيبايي آنها به مراتب مي‌كاهد.
از جمله عيب‌هاي اين تابلوها ميتوان به موارد زير اشاره كرد :
عدم اصالت طرح يا نقشه
كجي آنكه در بافت ايجاد شده است
عدم كيفيت نخ استفاده شده در بافت تابلو فرش
عدم يكنواختي و نامنظم بودن اندازه‌هاي تابلوفرش
تابلوهاي ماشيني نيز به دلايل مختلف از جمله نخ و الياف نامناسب ، نقشه‌هاي بي‌هويت ، دستگاههاي قديمي ، عدم نظارت بر مراحل توليد نخ تا بافت فرش و… ممكن است ايرادهايي داشته باشند كه از جذابيت آنها كم ميكند.
خواندن مطلب فرش ماشيني خوب چه ويژگي هايي دارد؟
بهتر است براي خريد اين وسيله‌ي دكوري و چشم‌نواز به فروشگاه‌هاي معتبر مراجعه كنيد تا بر اساس ميزان هزينه و سليقه خود انتخابي عالي و درست داشته باشيد.
انواع تابلو از لحاظ مواد اوليه
انواع تابلو فرش از لحاظ مواد اوليه
تابلو فرش از نخ‌هاي مختلفي بافته ميشود :
نخ ابريشم مصنوعي يا طبيعي :
فرشهاي بافته شده از ابريشم طبيعي (از پيله‌هاي ابريشم تهيه ميشود) بسيار زيبا ، لطيف ، ظريف و چشم‌نواز هستند و كالايي گرانبها و لوكس محسوب مي‌شوند.
نخ كرك : فرش‌هايي كه با كرك (پشم‌هاي نرم روي بدن چهارپايان) بافته و قاب مي‌شوند نيز غالبا گران قيمت هستند و طرفداران خود را دارند.
نخ پشمي (از پشم گوسفندان تهيه ميشود و بر اساس نژاد گوسفند ، درجه مرغوبيت متفاوتي دارد) : يكي از پركاربردترين مواد اوليه در بافت انواع فرش و تابلوفرش است. نخ‌هاي پشمي كيفيتهاي مختلفي دارند و فرش‌هايي با درجه كيفي و زيبايي متفاوتي از آنها توليد ميشود.
نخ پنبه : نخ پنبه نيز پرمصرف است و غالبا در تارو پود فرشهاي ايراني استفاده ميشود.
نخ اكريليك : قيمت اين نخ‌ها به نسبت نخ‌هاي طبيعي ارزانتر است و فرش‌هايي با قيمت‌هاي مناسب‌تر از آنها تهيه ميشود.
نخ‌هاي تركيبي و…
بهترين تابلوهاي فرش دستباف و ماشيني
بهترين تابلو فرش دستباف از شهر تاريخي و چند هزارساله سردرود در آذربايجان شرقي مي‌آيد ؛ سردرود ، به پايتخت تابلو فرش جهان معروف است كه تابلوهايش حتي به قصرها و موزه‌هاي دنيا رسيده است. هنرمندان بلند آوازه تبريزي به طراحي و بافت انواع متنوعي از اين كالا دكوري مي‌پردازند و هنر ، ظرافت ، زندگي و درخشاني را در آنها سرازير ميكنند. از ويژگي‌هاي اين تابلوهاي سردرودي ميتوان به رنگ‌هاي شگفت‌انگيز و چيني‌جاهاي بي‌نظير و منظم اشاره كرد. اين تابلوهاي هنري و خوش‌رنگ و رو از صنايع‌دستي تبريز ، كاشان و سردرود محسوب مي‌شوند.
همانطور كه شايد بارها شنيده‌ايد
بهترين فرشهاي ماشيني در كارخانه‌هاي كاشان بافته مي‌شوند كه از نظر نوع نخ ، تراكم ، شانه و… مرغوب ، با كيفيت و زيبا هستند ؛ فرشهاي كوچك قاب شده نيز از اين قاعده مستثني نيستند.
در جمع‌بندي نهايي بايد گفت كه نوع دستباف اين تابلوها گرما ، جذابيت و جادو را به ديوار خانه‌ها مي‌آورند ؛ ميتوان ساعت‌ها آنها را تماشا كرد و به احساس بافنده حين بافتنشان پي برد اما نوع ماشيني آن نيز در صورت حفظ كيفيت در تهيه ، زيبا هستند و قيمتي ارزانتر و مناسب‌تر دارند.
ادامه مطلب
بازدید:
در ادامه امكاناتي كه سامانه پيامك مديرپيامك براي معلمان دارد را بررسي مي كنيم. 
ماژول نوبت دهي به بيمار 
